Om de bodem optimaal te krijgen voor de bollenteelt experimenteert Zonneveld bijvoorbeeld ook met de ploegdiepte en is stro als afdekmiddel tegen de winterkou vervangen door rogge. Voedingsstoffen worden via druppelirrigatie in de juiste hoeveelheden afgegeven aan de bollen. Chad: “Elke keer als we iets veranderen in onze teelt- en verwerkingsmethoden monitoren we de resultaten. Zo leren we iedere keer weer bij. Ook uit de gesprekken met collega-ondernemers in Fieldlab Bol leren we veel. Hoewel sommige maatregelen bij ons wel werken en bij een ander niet (en vice versa) brengen we elkaar sowieso op nieuwe ideeën en inzichten.”

Hoe beter de grondkwaliteit is, hoe minder noodzaak er is om onkruid (die stikstof gebruikt die de bollen hard nodig hebben om te groeien) en plagen te bestrijden. Maar dat helemaal voorkomen, is (nog) niet mogelijk. Chad: “We doen er alles aan om het gebruik van gewasbescherming tot een minimum te beperken. Robotisering helpt ons daarbij. Zo investeren we nu met vijf andere telers in de ontwikkeling van een robot die onkruid bestrijdt met een laser. Diezelfde robot kan ook opnames van de planten maken zodat we in een vroegtijdig stadium ziekten kunnen ontdekken.”

Andere telers in Fieldlab Bol investeren in ziekzoekrobots en in de ontwikkeling van robots die precisie spuiten mogelijk maken (het op bolniveau toedienen van gewasbescherming). Chad: “Dat maakt Fieldlab Bol zo belangrijk. Er vinden meerdere ontwikkelingen tegelijkertijd plaats, en de ervaringen worden uit eerste hand met elkaar gedeeld. Hoe meer robotisering er komt, hoe minder we hoeven te spuiten. Daarvan ben ik overtuigd. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat de verschillende robotsystemen beter op elkaar aangesloten worden (of anders gezegd goed met elkaar kunnen praten). Ik hoop dat hieraan vanuit Fieldlab Bol - in combinatie met andere onderzoeksprojecten - meer aandacht besteed kan worden.”

Als het gaat om het verminderen van het gebruik van gewasbescherming zetten de Fieldlab Bol-telers hun kaarten niet alleen in op robotisering. Bijna alle deelnemers aan Fieldlab Bol hebben demovelden waar ze experimenteren met het toedienen van bijvoorbeeld geen middelen, groene middelen of drastisch minder middelen. Groene middelen hebben tot op heden uitsluitend een preventieve werking. Chad: “Onze ervaring is dat het beter is om preventief te werken met gewasbescherming dan curatief. Als we pas ingrijpen als er zich een ziekte of plaag voordoet, hebben we doorgaans veel meer gewasbescherming nodig dan we nu preventief gebruiken. Alles wat we in de schuur aan de versterking van bollen kunnen doen, hoeven we op het land niet meer te spuiten. Ik vergelijk het maar met mensen. Ook een mens die gezond leeft is gebaat bij het preventief innemen van voedingssupplementen en heeft op zijn tijd antibiotica nodig.”

Zonneveld heeft juist in de preventieve inzet van gewasbescherming in de laatste jaren grote stappen gezet. In de teelt van krokussen en narcissen wordt nauwelijks nog gewasbescherming gebruikt. In de bolbehandeling van alle bolgewassen (voordat ze geplant worden), gebruiken Chad en zijn compagnons maar liefst 50% minder middelen dan voorheen. Ze zoeken hierin de experimenteerruimte op. Chad: “Een grote stap voorwaarts met hetzelfde resultaat. Ik ben ervan overtuigd dat we nog meer stappen kunnen zetten. Het gaat om een combinatie van meer natuurlijk telen met een betere bodemgezondheid en minder inzet van gewasbescherming. Sommige oplossingen zijn er al en er wordt veel geïnvesteerd in innovatie. Het onderling delen van kennis is daarbij cruciaal. Juist in Fieldlab Bol vind ik de bevestiging dat we als bedrijf en als sector op de goede weg zijn.”

Als laatste benadrukt Chad dat de verduurzaming van de bollensector niet alleen in handen van de telers ligt. Ook de veredelaars en de handel dragen hierin een verantwoordelijkheid, en - belangrijker nog - zijn in staat om het verschil te maken. Chad: “Hoe robuuster en weerbaarder rassen zijn, hoe minder gewasbescherming er nodig is. Veredelaars zouden daar nog meer op in moeten zetten in hun veredelingsprogramma’s. En de bemiddelingsbureaus en de handel zouden zich nog harder moeten maken voor de afzet van deze soorten. De telers kunnen alleen niet afdwingen dat duurzame, robuuste bollen beter gewaardeerd worden.”